اسپیرولینا چیست و چه فوایدی برای بدن، پوست و لاغری دارد؟

اسپیرولینا یا جلبک سبز برای لاغری جلبک‌های سبز-آبی، موجودات فتوسنتزکننده‌ای از خانواده سیانوباکتریها (cyanobacterium) هستند و از قدیمی‌ترین گیاهان محسوب می‌شوند. جلبک سبز-آبی اسپیرولینا از دیرباز استفاده غذایی داشته و حاوی پروتئین، ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی است. چون دیواره سلولی ندارد به راحتی هضم میشود و دارای خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی است. این جلبک مارپیچی میکروسکوپی بطور بالقوه اثرات مثبتی برتنظیم سیستم ایمنی، سلامت پوست، تنظیم وزن بدن، فشار خون، کلسترول، تری‌گلیسرید، قند خون و موارد دیگر دارد.  در مقاله حاضر فواید احتمالی spirulina برای بدن، پوست و لاغری مورد بحث قرار گرفته است.   ویژگیهای تغذیه‌ای اسپیرولینا حدود 65 تا 70 درصد وزن اسپیرولینا را پروتئین تشکیل می‌دهد. منشا این پروتئین گیاهی مرغوب و باکیفیت، رنگدانه آبی فیکوسیانین است. این پروتئین نه تنها همه آمینو اسیدهای ضروری را دارا است، بلکه خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی نیز دارد. هر قاشق غذاخوری اسپیرولینای خشک، حدود  20 کالری، 4 گرم پروتئین، 1 گرم چربی، 2 گرم کربوهیدرات دارد و فاقد فیبر و قند است. spirulina همچنین منبع خوبی از مس، آهن، پتاسیم، منیزیم، ویتامین‌های A، B₁، B₂، B₃، B₆ و فولات است. علیرغم ادعاهای موجود، spirulina حاوی شبه ویتامین B₁₂ است که به نظر نمی‌رسد دارای اثربخشی باشد. فواید اسپیرولینا اثرات مثبت اسپیرولینا در مطالعات متعددی تایید شده است. اما نتیجه‌گیری قطعی در این‌مورد، به مطالعات بیشتری نیاز دارد. در حال حاضر، spirulina به عنوان یک مکمل غذایی ایمن و بدون عارضه جدی مصرف می‌شود، اما در مورد استفاده از آن به عنوان یک دارو هنوز توصیه مشخصی وجود ندارد. نقش آنتی اکسیدانی فیکوسیانین و ترکیبات دیگر موجود در اسپیرولینا مانند زآگزانتین (zeaxanthin) و بتا کاروتن  در بدن فعالیتهای آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی دارند. از آنجا که التهاب مزمن در بروز سرطان، بیماری قلبی و برخی دیگر از بیماریها نقش دارد، spirulina می‌تواند در این موارد نقش پیشگیرانه و درمان کننده داشته باشد. spirulina می‌تواند از سلامت بخشهای مختلف بدن پشتیبانی کند و به عنوان نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: سیستم ایمنی کمبود مواد مغذی در سیستم ایمنی و عملکرد آن تغییراتی ایجاد می‌کند. اسپیرولینا با داشتن طیف وسیعی از ویتامین‌ها (بویژه ویتامین‌های E، C و B₆) و مواد معدنی، از کمبودهای تغذیه ای ممانعت نموده، به تعدیل سیستم ایمنی کمک می‌کند. مکمل اسپیرولینا در اشکال قرص و پودر   سرطان فیکوسیانین موجود در اسپیرولینا التهاب را کاهش داده، رشد تومورهای سرطانی را مسدود می‌کند. بر اساس تحقیقات حیوانی، مصرف آن به کاهش بروز سرطان و اندازه تومور در سرطان‌های مختلف کمک می‌کند. سلامت قلب اسپیرولینا به کاهش کلسترول کل، کلسترول LDL، تری گلیسرید و افزایش کلسترول HDL کمک می‌کند. به این ترتیب، در پیشگیری از سختی شریان‌ها و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، لخته شدن خون و سکته موثر است. بعلاوه، با افزایش تولید اکسید نیتریک به شل شدن رگ‌های خونی و کاهش خطر  فشار خون (سیستولیک و دیاستولیک) کمک می‌کند. دیابت اسپیرولینا می‌تواند قند خون ناشتا را در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ به طور قابل توجهی کاهش ‌دهد. رینیت آلرژیک (Rhinitis) اسپیرولینا از طریق مهار آزادسازی هیستامین، با علائم رینیت آلرژیک شامل عطسه، احتقان، ترشحات بینی و خارش مقابله می‌کند و حتی، برخی اثر آن را مؤثرتر از ستیریزین دانسته اند. رینیت آلرژیک در پاسخ به آلرژی‌زا‌‌هایی از قبیل گرد و غبار، گرده گل یا موی حیوانات خانگی ایجاد می‌شود. سایر فواید سایر فوایدی که برای spirulina ذکر شده عبارتند از:

• کاهش احتمال بروز آب مروارید و ضعف بینایی ناشی از افزایش سن
• بهبود سلامت دهان و دندان
• محافظت‌کننده در برابر سموم (ارسنیک، سرب، جیوه، کادمیوم)
• حفظ باکتریهای مفید روده و بهبود سلامت آن
• محافظت از سلولهای عصبی در برابر بیماریهای نورودژنراتیو (آلزایمر، پارکینسون، ام اس)
• کاهش استرس اکسیداتیو، بهبود قدرت و استقامت عضلات، افزایش جذب اکسیژن
• بهبود کمخونی فقر آهن

فیکوسیانین، رنگیزه اصلی اسپیرولینای آبی   آیا اسپیرولینا در کاهش وزن موثر است؟ برخی از افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند، تعدیل سبک زندگی را که درمان اصلی چاقی است، دشوار می‌یابند؛ و چون سایر روشهای لاغری مانند جراحی‌ها و داروها نیز با عوارضی همراه هستند، ترجیح می‌دهند وزن خود را به کمک مکملها مدیریت کنند. مکمل اسپیرولینا برای این منظور مورد توجه روزافزون قرار گرفته است. بر اساس نتایج مطالعات انجام شده، spirulina می‌تواند از طریق کاهش وزن بدن، شاخص توده بدنی (BMI)، درصد چربی بدن و دور کمر به کنترل چاقی کمک کند. جالب است بدانیم که spirulina در افراد چاق موثرتر از افراد دارای اضافه وزن عمل می‌کند. این مکمل کم کالری و پر پروتئین است و در ایجاد احساس سیری و از بین بردن گرسنگی نقش دارد. همچنین احتمال دارد که مصرف آن از طریق آزادسازی کوله‌سیستوکینین و تاثیر بر مرکز اشتها و همچنین، بهبود ترشح لپتین به کنترل چاقی کمک کند. سایر مکانیسم‌های پیشنهاد شده برای کنترل چاقی توسط این جلبک عبارتند از:

• مهار جذب کلسترول ژژنوم و لیپاز پانکراس
• کاهش نفوذ ماکروفاژها به چربی احشایی
• جلوگیری از تجمع چربی در کبد
• بهبود استرس اکسیداتیو
• تغییر میکروبیوتای رودهو افزایش رشد باکتری‌های مفید

چاقی یک حالت التهابی خفیف مرتبط با اختلال ایمنی و تغییر در میکروبیوتای روده است. ترکیبات موجود در spirulina (مانند فیکوسیانین بتاکاروتن، ترکیبات فنلی) با مهار رادیکالهای آزاد و تحریک برخی واکنشهای بدنی از تجمع چربی در بدن جلوگیری می‌کنند. اسپیرولینا همچنین ترشح انسولین را تحریک کرده، مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهد و از این طریق نیز به پیشگیری از چاقی کمک می‌کند. نقش اسپیرولینا در سلامت پوست طیف گسترده مواد مغذی، آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات ضد التهابی موجود در اسپیرولینا به آن امکان می‌دهد تا بتواند در تقویت و پشتیبانی از پوست نقش موثری داشته باشد. جوانسازی اسپیرولینا حاوی آمینو اسیدهای مهمی مانند گلیسین و پرولین است و فاکتورهای رشد را در سلول‌های فیبروبلاست افزایش می‌دهد. اینها همه در تولید کلاژن و سفتی پوست موثرند. بعلاوه، خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد التهابی، و ضد میکروبی اسپیرولینا به جلوگیری از پیری پوست کمک می‌کند. بیماری‌های پوستی اسپیرولینا فعالیت ضد قارچی دارد و بالقوه از عفونت پوستی کاندیدا جلوگیری می‌کند. بعلاوه، در بهبود آکنه و اگزما موثر است و در کاهش پسوریازیس در موش‌ها کمک کننده بوده است. سایر موارد اسپیرولینا همراه با سایر ترکیبات در تهیه ماسک های صورت و پاک‌کننده‌ها مورد استفاده بوده است.