برنامههای زیادی تحت عناوین سمزدا یا پاککننده معرفی میشوند و هدف همه آنها حذف سموم از بدن و ارتقای سلامتی است. اما باید گفت که بدن انسان به خوبی مجهز شده است تا مواد مضر و ناخواسته را بدون مداخله خاصی از بین ببرد. بنابراین، بهترین راه برای سمزدایی بدن این است که به آن اجازه داده شود تا سموم را به روش خود و به طور طبیعی دفع کند. البته، روشهایی وجود دارد که به کمک آنها می توان از فرآیندهای طبیعی بدن در سمزدایی پشتیبانی کرد. این روشها شامل ایجاد تغییراتی در سبک زندگی مانند ورزش کردن، بهبود وضعیت خواب، آبرسانی به بدن و ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی است. مقاله حاضر سمزدایی بدن با تغذیه مناسب را مورد بررسی قرار داده است.
برای حذف مواد زائد از بدن نیازی به برنامههای مخصوص سمزدایی نیست
به طور کلی سموم به دو گروه اصلی تقسیم میشوند. گروه اول سموم حاصل از سوخت و ساز طبیعی بدن هستند و در داخل بدن تولید میشوند. گروه دوم سمومی هستند که از خارج از بدن و از طریق خوردن، نوشیدن و تنفس کردن وارد بدن میشوند. این دسته شامل آلایندهها، مواد شیمیایی مصنوعی، فلزات سنگین و ترکیبات موجود در غذاهای فرآوری شده بوده، همگی بر سلامت انسان اثر منفی دارند. سمزدایی بدن در لغت به معنای از بین بردن مواد سمی یا زیان آور در بدن است.
بدن انسان به طور طبیعی در تمام ساعات شبانه روز مشغول سمزدایی است. اندامهای اصلی سمزدایی بدن کبد و کلیهها هستند که سموم را مورد تجزیه و تغییر قرار میدهند. مواد حاصل از سمزدایی از طریق طریق ادرار و عرق از بدن خارج میشوند. دستگاه تنفس و رودهها هم به این کار کمک میکنند. توانایی بدن برای سمزدایی متاثر از رژیم غذایی، سبک زندگی، وضعیت سلامتی و شرایط محیطی است. ناتوانی در دفع سموم از بدن باعث تجمع آن میشود و در نهایت بیماری ایجاد میکند.
چنانکه گفته شد، بدن به طور طبیعی سموم را خارج نموده، به این طریق به حفظ سلامتی خود کمک میکند. بنابراین، نیازی به پیروی از یک رژیم غذایی خاص برای سمزدایی آن نیست. اما ایجاد پارهای تغییرات در رژیم غذایی معمولی به کاهش بار سموم و حذف آنها از بدن کمک میکند. در اینمورد، توصیه کلی بر انتخاب غذاهای تازه، کامل و طبیعی، مصرف میوهها و سبزیجات فراوان، مصرف فیبر غذایی، آبرسانی کافی و ایجاد محدودیت در خوردن غذاهای آماده، فرآوری شده، سرخ شده، گوشت قرمز و در کل، غذاهای التهابزا است. رعایت توصیههای غذایی زیر به سمزدایی بدن کمک میکند:
مصرف غذاهای غنی از آنتی اکسیدانها
آنتی اکسیدانها از سلولهای بدن در برابر آسیب رادیکالهای آزاد حفاظت میکنند. رادیکالهای آزاد به طور طبیعی هم در بدن تولید میشوند؛ اما مصرف الکل، تنباکو، فقر رژیم غذایی و آلایندههای محیطی تولید آنها را بیش از حد افزایش میدهند. رادیکالهای آزاد در ایجاد بیماری قلبی، زوال عقل، بیماری کبد، آسم و برخی سرطانها نقش دارند. ویتامینهای A، C، E، سلنیوم، لیکوپن، لوتئین و گزانتین نمونههایی از آنتی اکسیدانهای موجود در غذا هستند. آنها در انواع توتها، میوهها، سبزیجات، ادویهها، آجیلها، کاکائو، قهوه و چای سبز یافت میشوند.
آنتی اکسیدانها در منابع گیاهی به وفور یافت میشوند
بیشتر بدانیم : رژیم لاغری تک خوری
مصرف غذاهای پریبیوتیک
روده در سمزدایی بدن و محافظت در برابر مواد زیانآور نقش دارد و حفظ سلامت آن حیاتی است. مصرف غذاهای غنی از پری بیوتیکها (prebiotics) به سلامت روده کمک میکند. پری بیوتیکها باکتریهای مفید روده به نام پروبیوتیکها (probiotics) را تغذیه میکنند. گوجه فرنگی، کنگر فرنگی، موز، مارچوبه، پیاز، سیر، جو دوسر، چاودار، گندم، لوبیا و عسل منابع خوب پریبیوتیکها هستند. مصرف آنتی بیوتیکها، بهداشت نامناسب دهان و دندان و کیفیت ضعیف رژیم غذایی تعادل باکتریهای روده را تغییر داده، سم زدایی را تضعیف میکند.
کاهش مصرف شکر و غذاهای فرآوری شده
مصرف زیاد غذاهای شیرین و فرآوری شده با چاقی، کبد چرب، بیماری قلبی، سرطان و دیابت مرتبط است. این بیماریها توانایی طبیعی بدن برای سمزدایی را کاهش میدهند. اجتناب از مصرف مواد غذایی ناسالم به سالم ماندن سیستم سمزدایی بدن کمک میکند. جایگزین کردن غذاهای شیرین و فرآوری شده با انتخابهای سالمتر غذایی مانند میوهها و سبزیجات راهی برای کاهش مصرف آنها است.
کاهش مصرف نمک و سمزدایی بدن
مصرف بیش از حد نمک سمی است و باعث احتباس مایعات اضافی در بدن میشود. این وضعیت، اگر با ضعف کبد یا کلیه و عدم دریافت آب کافی همراه باشد، مشکل ایجاد میکند. افرادی که نمک زیاد مصرف میکنند، میتوانند با نوشیدن آب اضافی اثر آن را از بین ببرند. چون در این شرایط، بدن ترشح هورمون ضد ادرار را کاهش داده، ادرار را افزایش میدهد و از این طریق مواد زائد و همچنین، آب اضافه را خارج میکند. افزایش مصرف غذاهای غنی از پتاسیم نیز اثرات نمک (سدیم) را تعدیل میکند. سیب زمینی، کدو حلوایی، لوبیا قرمز، موز و اسفناج پتاسیم زیادی دارند.
سدیم موجود در نمک برای بدن ضروری است، اما مصرف مقدار زیاد آن سمی است
بیشتر بدانیم : با بهترین دستگاههای لاغری موضعی آشنا شویم
نوشیدن آب بیشتر
آب نقش مهمی در حذف مواد زائد از بدن دارد. آب مواد زائد (عمدتا اوره و دی اکسید کربن) را با خود حمل کرده، آنها را به طور موثر از طریق ادرار، تنفس یا تعریق دفع میکند. بنابراین، آبرسانی مناسب برای سمزدایی بدن اهمیت زیادی دارد.
سایر توصیههای غذایی برای سمزدایی بدن
وجود انواع آلایندهها، سموم و مواد زیانآور محیطی برخی را بر آن داشته است که برنامههایی برای سمزدایی بدن طراحی کنند. برنامههای سمزدایی معمولا مداخلات غذایی کوتاهمدتی هستند که به روشهای گوناگون انجام میشوند. متداولترین این روشها شامل دورههای روزه داری، محدودیتهای شدید کالری، مصرف چایها، مکملها، ویتامینها و مواد معدنی، رژیمهای تک غذایی حاوی میوهها یا آبمیوهها، پاکسازی روده با تنقیه، استفاده از دیورتیکها و ملینها و مانند آن است.
تحقیقاتی که بر روی انسان انجام شده، تاکنون اثربخشی این برنامهها را در سمزدایی بدن تایید نکردهاند. بسیاری از این برنامهها دارای عوارض جانبی هستند و میتوانند سلامتی فرد را به خطر بیندازند. استفاده از این دستورالعملهای سمزدایی، بویژه توسط گروههای در معرض خطر (نوجوانان، سالمندان، زنان باردار و شیرده، بیماران)، توصیه نمیشود. مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه قبل از اقدام به هر نوع برنامه سمزدایی عاقلانه به نظر میرسد.
با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی میتوان به سمزدایی بدن کمک کرد
