چه کسانی باید به دکتر تغذیه مراجعه کنند؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند مراجعه به دکتر تغذیه تنها زمانی ضروری است که هدفشان کاهش یا افزایش وزن باشد. اما واقعیت این است که علم تغذیه چیزی فراتر از مدیریت وزن است. تغذیه صحیح، یکی از پایه‌های اساسی سلامت است؛ چه در دوران سلامتی، چه در زمان بیماری، و چه در شرایط ویژه‌ای مانند بارداری، شیردهی یا فعالیت ورزشی حرفه‌ای.
- چه افرادی باید حتماً به دکتر تغذیه مراجعه کنند؟
- مبتلایان به بیماری‌های مزمن
- دیابت
- چربی خون بالا (دیس‌لیپیدمی)
- کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)
- بیماری‌های کلیوی (نارسایی مزمن، دیالیز، سنگ کلیه)
- اختلالات مزمن کبدی (مانند سیروز)
- کودکان و نوجوانان در سن رشد
- ورزشکاران و بدنسازان
- افراد با مشکلات گوارشی یا آلرژی‌های غذایی
- افراد دارای اختلالات تغذیه‌ای (بی‌اشتهایی، پرخوری عصبی و…)
- افرادی که سبک زندگی گیاه‌خواری یا رژیم‌های خاص دارند
- سخن آخر
هر فرد ویژگی‌های بدنی، سبک زندگی، سابقه پزشکی و نیازهای تغذیه‌ای منحصر‌به‌فردی دارد. به همین دلیل، نمی‌توان یک نسخه‌ی واحد را برای همه تجویز کرد. برای مثال، دو فرد مبتلا به یک بیماری مشابه، ممکن است نیازمند دو رژیم غذایی کاملاً متفاوت باشند. اینجاست که نقش متخصص تغذیه پررنگ می‌شود: طراحی برنامه‌ای اختصاصی، متناسب با نیازهای واقعی هر فرد، با هدف بهبود کیفیت زندگی و حفظ سلامت بدن.
بنابراین، می‌توان گفت که همه افراد جامعه -در هر سنی و با هر شرایطی- برای ارتقاء تغذیه و سلامت خود، به‌نوعی به مشاوره با دکتر تغذیه نیاز دارند. بااین‌حال، در برخی موارد، این نیاز تبدیل به یک ضرورت جدی می‌شود. در این مقاله، گروه‌هایی از افراد را معرفی می‌کنیم که مراجعه آن‌ها به متخصص تغذیه نه‌تنها مفید، بلکه حیاتی است. اگر شما نیز در یکی از این گروه‌ها قرار دارید، توصیه می‌کنیم برای حفظ سلامت خود، هرچه زودتر به یک متخصص تغذیه باتجربه مراجعه کنید.
چه افرادی باید حتماً به دکتر تغذیه مراجعه کنند؟
علاوه‌بر نقش دکتر تغذیه در کاهش وزن یا افزایش وزن، مراجعه به این متخصص برای بازگرداندن و حفظ سلامتی در افراد زیر اهمیت ویژه‌ای دارد.
مبتلایان به بیماری‌های مزمن
در بیماری‌های مزمن -به‌ویژه بیماری‌هایی با منشأ متابولیک یا التهابی- الگوی طبیعی سوخت‌وساز بدن دچار اختلال می‌شود. این اختلالات نه‌تنها روی انرژی‌زایی سلولی اثر می‌گذارند، بلکه می‌توانند جذب، توزیع، ذخیره‌سازی و مصرف درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها را نیز تغییر دهند. در چنین شرایطی، مداخله هدفمند تغذیه‌ای، زیر نظر متخصص، یک جزء کلیدی در مدیریت بیماری محسوب می‌شود. در ادامه، به برخی از این بیماری‌ها و نقش تغذیه در مدیریت آن‌ها می‌پردازیم:
دیابت
در دیابت نوع ۲، افزایش مزمن قند خون و مقاومت به انسولین باعث می‌شود متابولیسم گلوکز، چربی‌ها و حتی پروتئین‌ها مختل شود. رژیم‌های غذایی دیابتی که از نظر شاخص گلیسمی، میزان کربوهیدرات و ترکیب درشت‌مغذی‌ها کنترل‌شده هستند، می‌توانند به کاهش نوسانات قند خون و کاهش بار متابولیک کمک کنند.
چربی خون بالا (دیس‌لیپیدمی)
در این اختلال، سطوح بالای تری‌گلیسیرید، LDL (کلسترول بد) یا کاهش HDL (کلسترول خوب) مشاهده می‌شود. در بسیاری از موارد این عارضه با چاقی، مشکلات قلبی و دیابت همراه است. به همین دلیل هم توصیه‌های معمول، مانند کاهش چربی‌های اشباع و ترانس، افزایش مصرف اسیدهای چرب امگا-۳، فیبر محلول و غذاهای گیاهی برای همه کافی نیست.
کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)
در این بیماری، تجمع غیرطبیعی چربی در سلول‌های کبدی رخ می‌دهد و در 3 گرید مختلف پیشروی میکند. برخلاف تصور بسیاری از افراد، کبد چرب همیشه با چاقی همراه نیست و علل و نوع آن هم می‌تواند متفاوت باشد. دکتر تغذیه می‌تواند با ریشه‌یابی عارضه و تغییرات غذایی مانند کاهش مصرف قندهای ساده، کنترل کالری دریافتی، افزایش مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها (مانند ویتامین E) و تجویز مکمل‌های مناسب، این مشکل را حل کند.
بیماری‌های کلیوی (نارسایی مزمن، دیالیز، سنگ کلیه)
در بیماری‌های مزمن کلیه، کنترل مصرف پروتئین، سدیم، پتاسیم، فسفر و مایعات اهمیت زیادی دارد، زیرا کلیه‌ها توانایی دفع مؤثر مواد زائد را از دست می‌دهند. در بیماران دیالیزی نیز نیازهای تغذیه‌ای، متفاوت است و دریافت کالری و پروتئین باید براساس وضعیت بالینی تنظیم شود. افراد دارای سنگ کلیه نیز براساس نوع سنگ (اکسالات، کلسیم، اوره‌تیک و…) نیاز به تنظیمات خاصی در رژیم غذایی خود دارند. مراجعه به دکتر تغذیه و رعایت رژیم در بیماران کلیوی بسیار حیاتی است و دکتر تغذیه برای ارائه یک رژیم مناسب، وقت زیادی را صرف میکند.
اختلالات مزمن کبدی (مانند سیروز)
در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی یا سیروز، سوخت‌وساز پروتئین و گلوکز دچار اختلال می‌شود. سوءتغذیه، کاهش توده عضلانی و کمبود ویتامین‌ها (به‌ویژه ویتامین‌های محلول در چربی مانند A، D، E و K) بسیار رایج است. تغذیه در این بیماران باید متعادل، پرکالری و پرپروتئین باشد، اما باید از تجمع آمونیاک و ایجاد انسفالوپاتی جلوگیری کرد. دکتر تغذیه با در نظر گرفتن وضعیت آمونیاک خون، احتباس مایعات و عملکرد کبد، برنامه‌ای ایمن و مؤثر طراحی میکند.
علاوه‌بر موارد فوق، مراجعه به متخصص تغذیه برای دریافت رژیم نقرس و رژیم تخمدان پلی‌کیستیک و رژیم کم‌خونی نیز لازم است.
کودکان و نوجوانان در سن رشد
دوران رشد، زمان شکل‌گیری ساختار استخوانی، عضلانی و عصبی بدن است و نیازهای تغذیه‌ای در این دوره بسیار حساس و متغیر است. کمبود ریزمغذی‌ها مانند آهن، روی، کلسیم و ویتامین D در این سنین می‌تواند به اختلال رشد، ضعف سیستم ایمنی و کاهش تمرکز منجر شود. متخصص تغذیه با بررسی الگوی رشد، اشتها، سبک زندگی و عادات غذایی کودک، رژیمی متناسب و متنوع طراحی میکند تا رشد بهینه و سلامت بلندمدت تضمین شود.
ورزشکاران و بدنسازان
فعالیت ورزشی شدید، نیاز بدن به انرژی، پروتئین و ریزمغذی‌ها را افزایش می‌دهد. مصرف نامناسب مواد غذایی می‌تواند به افت عملکرد، تأخیر در ریکاوری و افزایش خطر آسیب عضلانی منجر شود. متخصص تغذیه با تنظیم دقیق نسبت درشت‌مغذی‌ها، زمان‌بندی وعده‌ها و تأمین مکمل‌های ضروری (در صورت لزوم)، به بهینه‌سازی عملکرد، عضله‌سازی و جلوگیری از تحلیل عضلانی کمک میکند. رژیم ورزشکاران نیز بسیار تخصصی است و لازم است تنها به‌وسیله یک دکتر تغذیه متخصص در این زمینه تنظیم گردد.
افراد با مشکلات گوارشی یا آلرژی‌های غذایی
بیمارانی با سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، بیماری سلیاک، عدم تحمل لاکتوز یا آلرژی به غذاهایی مانند گلوتن، تخم‌مرغ یا مغزها نیازمند رژیم‌های دقیق و حذف‌کننده هستند. تغذیه نادرست در این افراد ممکن است موجب التهاب مزمن، سوءجذب و کاهش کیفیت زندگی شود. متخصص تغذیه با شناسایی عوامل تحریک‌کننده، طراحی رژیم‌های فاقد گلوتن و آلرژن و جایگزینی منابع تغذیه‌ای ضروری، به کنترل علائم و حفظ تعادل بدن کمک میکند.
افراد دارای اختلالات تغذیه‌ای (بی‌اشتهایی، پرخوری عصبی و…)
اختلالات تغذیه‌ای مانند آنورکسیا، بولیمیا و اختلال پرخوری، علاوه‌بر تأثیرات روانی، آسیب‌های جدی به بدن وارد می‌کنند. کاهش یا افزایش شدید وزن، عدم تعادل الکترولیتی، ضعف سیستم ایمنی و مشکلات هورمونی از جمله این پیامدهاست. دکتر تغذیه در کنار تیم روان‌درمانی، با تنظیم برنامه غذایی تدریجی و نظارت‌پذیر، به بازگشت فرد به تغذیه نرمال و ترمیم عملکرد بدن کمک میکند. برنامه غذایی برای پرخوری عصبی ضروری است.
افرادی که سبک زندگی گیاه‌خواری یا رژیم‌های خاص دارند
افرادی که رژیم‌های گیاه‌خواری، وگان، خام‌خواری یا رژیم‌های درمانی خاص را دنبال می‌کنند، در معرض کمبود برخی ریزمغذی‌ها مانند B12، آهن، امگا-۳، کلسیم و پروتئین باکیفیت هستند. این کمبودها ممکن است به‌مرور زمان موجب کم‌خونی، ضعف عضلانی یا مشکلات شناختی شوند. متخصص تغذیه با طراحی رژیمی متعادل، تنوع غذایی کافی و در صورت نیاز، تجویز مکمل، به پیشگیری از عوارض و حفظ سلامت در بلندمدت کمک میکند.
سخن آخر
در هر مرحله‌ای از زندگی، تغذیه نقش کلیدی در سلامت دارد. از افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن تا کودکان در حال رشد، از ورزشکاران تا گیاه‌خواران، همه برای بهبود عملکرد بدن، پیشگیری از بیماری یا بهبود آن، به راهنمایی تخصصی نیاز دارند. مشاوره با دکتر تغذیه یک نیاز جدی و شخصی‌سازی‌شده است.
جمع‌بندی
رژیم درمانی تحت نظر متخصص می‌تواند موجب رفع یا کنترل بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها شود. متخصص تغذیه با توجه به شرایط فیزیکی، سبک زندگی و سوابق پزشکی فرد یک رژیم منحصر به فرد برای او تعریف میکند. این رژیم نیازهای بدن رو به خوبی مرتفع کرده و عملکرد بدن را بهبود می‌بخشد. برای مشاوره و دریافت رژیم با 88231136-021- 09194820425 تماس بگیرید.
سوالات متداول
- بعد از دریافت اولین رژیم هر چند وقت یکبار باید برنامه غذایی گرفت؟
پاسخ این سوال بستگی به نوع رژیم دارد. اما به طور کلی می‌توان گفت در مراحل ابتدایی اصولاً جلسات بازبینی با فاصله ی دو هفته برگزار می‌شوند. پس از آن فاصله بین جلسات یک تا سه ماه افزایش پیدا میکند.
- آیا دکتر تغذیه برای لاغری مکمل هم تجویز میکند؟
بله در برخی موارد ممکن است دکتر تغذیه به منظور جبران کمبودهای تغذیه‌ای، کنترل اشتها و حفظ توده عضلانی اقدام به تجویز مکمل نماید.
- هزینه یک جلسه مشاوره با دکتر چقدر است؟
هزینه یک جلسه مشاوره با دکتر تغذیه به عوامل مختلفی بستگی دارد. میزان تبحر پزشک، موقعیت جغرافیایی مطب، نوع جلسه مشاوره( حضوری یا آنلاین) و نوع خدمات ارائه شده از جمله عواملی هستند که در تعیین میزان دقیق این هزینه دخیلند. به طور کلی می‌توان گفت که هزینه هر جلسه مشاوره با بهترین دکتر رژیم لاغری تقریبا بین ۲۵۰ تا 500 هزار تومان است.
